Της
Βαρβάρας Μπογδάνου
barbara@rodiaki.gr
Ένα σημαντικό έργο αντιπυρικής προστασίας ο προϋπολογισμός του οποίου ξεπερνά το ένα εκατομμύριο ευρώ, βρίσκεται σε εξέλιξη το τελευταίο διάστημα σε τρία νησιά της Δωδεκανήσου και συγκεκριμένα στη Ρόδο, την Κω και τη Σύμη.
Πρόκειται για ένα έργο που όμοιό του δεν έχει εκτελεστεί τα τελευταία σχεδόν είκοσι χρόνια λόγω της υποχρηματοδότησης της Διεύθυνσης Δασών Δωδεκανήσου, όμως μετά από ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, ήρθε η ώρα για να γίνουν οι απαραίτητες παρεμβάσεις που χρειάζονται ώστε να είμαστε έτοιμοι για την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο.
Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία που συγκέντρωσε η «Ροδιακή» στο πλαίσιο προετοιμασίας για την επερχόμενη αντιπυρική περίοδο το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μέσω της Διεύθυνσης Δασών Δωδεκανήσου πραγματοποιεί ένα σημαντικό έργο αντιπυρικής προστασίας προϋπολογισμού ενός εκατομμυρίου τριακοσίων δέκα τεσσάρων χιλιάδων εξακοσίων ενενήντα τεσσάρων ευρώ και πενήντα εννέα λεπτών (1.314.694,59 €) πλέον ΦΠΑ.
Με βάση το χρονοδιάγραμμα εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί στο τέλος Απριλίου και συγκεκριμένα μέχρι την 21-04-2023, ενώ περιλαμβάνει πολλές και ουσιαστικές παρεμβάσεις τόσο στο δασικό τμήμα όσο και στο οδικό τμήμα των τριών νησιών.
Το έργο αποτελεί σημαντική παρέμβαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στον τομέα της αντιπυρικής προστασίας του Νομού μας και αξιολογείται ως ιδιαίτερα ευεργετικό για την αντιπυρική προστασία του δασικού πλούτου που διαθέτει. Όσοι με κάθε τρόπο συμμετέχουν στην υλοποίηση του έργου, δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό όπως ο δασοφύλακας Σταμάτης Χουρδάκης ώστε οι παρεμβάσεις να είναι καίριες και να ολοκληρωθούν μέσα στον επόμενο μήνα.
Σίγουρα όμως δεν είναι αρκετό καθώς υπάρχουν και άλλες δασικές περιοχές και σε άλλα νησιά της Δωδεκανήσου που χρήζουν ανάλογων παρεμβάσεων, οι οποίες και θα ληφθούν υπόψη σε μελλοντικές ανάλογες δράσεις και στο πλαίσιο της απαραίτητης χρηματοδότησης.
Τι περιλαμβάνει το έργο
Το έργο αφορά προληπτικές δασοκομικές εργασίες μετριάσεως και απομάκρυνσης της καύσιμης ύλης, με ταυτόχρονη διαφοροποίηση της δομής του δάσους, την αποτροπή κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιάς ή και της ταχείας εξάπλωσής της, έχοντας ως απώτερο στόχο τη διατήρηση των δασικών οικοσυστημάτων, την προστασία της ανθρώπινης ζωής και της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας, επί των δασικών οικοσυστημάτων των περιοχών ευθύνης της Διεύθυνσης Δασών Δωδεκανήσου.
Εφαρμόζεται σε ζώνες παρόδιας δασικής βλάστησης, σε δάση και δασικές εκτάσεις, καθώς και σε αντιπυρικές ζώνες περιοχών χωρικής αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Δασών Δωδεκανήσου, όπου διαπιστώθηκε ότι απαιτούνται κλαδεύσεις και καθαρισμοί, καθώς και σε πρανή δασικών δρόμων όπου έχει αναπτυχθεί δασική βλάστηση, με σκοπό την αντιπυρική προστασία.
Με αυτό τον τρόπο πετυχαίνουμε καλύτερη κίνηση των μέσων μεταφοράς, προσωπικού και υλικών, για τις πάσης φύσεως εργασίες και για την αντιπυρική προστασία.
Εξίσου σημαντική ενέργεια, αποτελεί η διατήρηση της καθαρότητας (από φυόμενη αυτοφυή βλάστηση) των υφιστάμενων αντιπυρικών ζωνών, οι οποίες εξ ορισμού συμβάλλουν, είτε στην αποτροπή επέκτασης πυρκαγιάς, είτε στη μείωση του χρόνου εξάπλωσής της.
Για τον λόγο αυτό, κρίθηκε αναγκαία η συντήρησή τους, μέσω διενέργειας καθαρισμών αυτοφυούς βλάστησης επί αυτών, όπως και εξομάλυνσης της επιφάνειας αυτών, ώστε να εξακολουθούν να συμβάλουν στη διευκόλυνση και απρόσκοπτη διέλευση πυροσβεστικών οχημάτων.
Επιπροσθέτως, ο καθαρισμός και οι δασοκομικοί χειρισμοί, αποτελούν ειδικό τύπο διαχειριστικών επεμβάσεων στα δασικά οικοσυστήματα, οι οποίοι αποσκοπούν στην πυρασφαλιστική δομή των διάφορων συστάδων, μέσω της αφαίρεσης της παρεδαφιαίας βλάστησης, τις κλαδεύσεις των δένδρων, την υλοτομία των καχεκτικών και καταπιεσμένων ατόμων, την αραίωση της πυκνοφυτείας κ.λπ. προς το σκοπό εν τέλει της εξυγίανσης του ενδοδασογενούς περιβάλλοντος.
Για αντιπυρικούς λόγους, οι καθαρισμοί συνιστώνται κυρίως για την κατακόρυφη διάσπαση της συνέχειας της δασικής βλάστησης, ώστε πιθανές έρπουσες πυρκαγιές να μην εξελίσσονται σε πυρκαγιές κόμης και στη συνέχεια σε μικτές πυρκαγιές.
Επιπλέον, η διατήρηση της βατότητας των δασικών οδών αποτελεί ενέργεια πρωταρχικής σημασίας, στο πλαίσιο της πυροπροστασίας των δασικών οικοσυστημάτων, τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και επίπεδο καταστολής, καθώς οι δασικοί δρόμοι συμβάλλουν, αφ’ ενός μεν στην επιτήρηση των δασών και δασικών εκτάσεων και αφ’ ετέρου στη δυνατότητα πρόσβασης των πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς. Για τον λόγο αυτό, κρίθηκε απαραίτητη σε κάθε περίπτωση επιβεβλημένη, η ανάγκη αποκατάστασης ζημιών επί του οδοστρώματος αυτών για τη διατήρηση της απρόσκοπτης προσπέλασης ατόμων και πυροσβεστικών οχημάτων, κυρίως κατά την αντιπυρική περίοδο.
Οι άξονες του έργου
Το έργο διέπεται από δύο βασικούς άξονες δράσης αντιπυρικής προστασίας, τη συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου Νήσου Ρόδου και τους δασοκομικούς χειρισμούς.
Σημειώνεται ότι το συνολικό μήκος του δασικού οδικού δικτύου του νησιού της Ρόδου για το οποίο ήδη πραγματοποιείται η αποκατάστασης της βατότητας, είναι 700 χιλιόμετρα. Η συνολική επιφάνεια επέμβασης είναι 4.200.000 τ.μ.
Ήδη έχει αποκατασταθεί ένα μεγάλο μέρος του κυρίως δασικού οδικού δικτύου της Ρόδου, αναμένεται όμως να ολοκληρωθεί και το υπόλοιπο έως τις 21 Απριλίου προκειμένου να επιδιορθωθούν και οι ζημιές – κοψίματα που προέρχονται από τις τελευταίες βροχοπτώσεις του Χειμώνα.
Οι Δασοκομικοί χειρισμοί αφορούν θαμνεύσεις, φρυγανεύσεις του υπορόφου και κλαδεύσεις των υγιών δένδρων του ανώροφου μέχρι το 1/3 του ύψους τους ή μέχρι 2,5 μ. από το έδαφος. Ταυτόχρονα, απομακρύνεται και ο υπόροφος εκατέρωθεν συγκεκριμένων δασικών δρόμων ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος έναρξης ή επέκτασης της πυρκαγιάς μέσω αυτού.
Παράλληλα γίνονται και επιλεκτικές αραιώσεις. Κατά συνέπεια απομακρύνεται μέρος της εύφλεκτης βλάστησης.
Πραγματοποιείται επίσης απομάκρυνση των ξερών – σπασμένων – σάπιων δένδρων στις στεγασμένες αντιπυρικές ζώνες των περιοχών, είτε αυτά είναι ιστάμενα, είτε κατακείμενα.
Επιπλέον πραγματοποιείται ο καθαρισμός υφιστάμενων αντιπυρικών λωρίδων, καθώς και εργασίες απομάκρυνσης – κοπής δένδρων ή απομάκρυνσης θάμνων ή και οι κλαδεύσεις δένδρων, σε δρόμους έτσι ώστε αφ’ ενός να αποκαθίσταται η βατότητα συμπληρωματικά με την εκτέλεση χωματουργικών εργασιών, ενώ αφ’ ετέρου και ταυτόχρονα να αποκαθίσταται με επαναδιαμόρφωση, της τάφρου τους για την απορροή των υδάτων με σκοπό της αποτροπής καταστροφής τους.
Επίσης, γίνονται εργασίες για τη δημιουργία στεγασμένων αντιπυρικών ζωνών, με κλαδεύσεις των υγιών δένδρων του ανώροφου, μέχρι το 1/3 του ύψους τους και μέχρι 2,5 μ. από το έδαφος, και ολική αφαίρεση του υπορόφου που αποτελείται από πυκνή θαμνώδη βλάστηση.
Άμεσος στόχος, είναι η μείωση της πιθανότητας να εξελιχθεί σε επικόρυφη μια πυρκαγιά, αλλά και η μείωση της ταχύτητας μετάδοσης και εξάπλωσής της. Πέραν της αντιπυρικής προστασίας, μεσοπρόθεσμος στόχος είναι η αναγωγή των υποβαθμισμένων συστάδων.
Στη Ρόδο
Σημειώνεται ότι δημιουργία στεγασμένων ζωνών στη Ρόδο έχουμε ήδη στον επαρχιακό δρόμο Κολυμπίων – Αρχίπολης και στην ασφαλτοστρωμένη οδό στην περιοχή Κοιμισάλας.
Η συνολική επιφάνεια επέμβασης των στεγασμένων αντιπυρικών ζωνών, ήταν 830,10 στρέμματα (380.6 στρ. στον επαρχιακό δρόμο Κολυμπιών – Αρχίπολης και 449.50 στρ. στην ασφαλτοστρωμένη οδό στην περιοχή Κοιμισάλας), όπως προκύπτουν από την εμβαδομέτρηση των πολυγώνων.
Εκτός από αυτό πραγματοποιείται και ο καθαρισμός υφιστάμενων αντιπυρικών λωρίδων με απομάκρυνση της βλάστησης από την υλοτομία των δένδρων και θάμνων που έχει αναπτυχθεί, συνολικού εμβαδού 60 στρεμμάτων και αφορά τις θέσεις:
Κρητηνία 12,5 στρέμματα
Κοιμισάλα 14,5 στρέμματα
Φιλέρημος 9 στρέμματα
Σάλακος 24 στρέμματα
Στη Σύμη
Οι δασικοί δρόμοι στους οποίους πραγματοποιήθηκαν ήδη εργασίες στεγασμένης αντιπυρικής ζώνης αποτελούν τμήματα δασικών δρόμων όπου εντοπίζονται στην περιοχή Χαμές (910 μ) στον Άγιο Προκόπιο (460 μ), στην Παναγιά Στρατέρη (1070 μ.) και στην Ιερά Μονή Πανορμίτη (3.213 μ).
Εκατέρωθεν αυτών των δασικών δρόμων φυόταν πυκνή δασική βλάστηση αποτελούμενη από μίξη τραχείας πεύκης και κυπαρισσιού. Επίσης υπήρχε έντονος υπόροφος από θαμνώδη δασική βλάστηση.
Η δημιουργία των στεγασμένων αντιπυρικών ζωνών ήταν 20 και 20 μέτρων ένθεν και ένθεν, περίπου, των προτεινόμενων δασικών δρόμων. Το πλάτος επέμβασης διαμορφώθηκε ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες (πυκνότητα βλάστησης, κλίση εδαφών κλπ) σε μικρότερο ή μεγαλύτερο πλάτος στεγασμένης ζώνης.
Το συνολικό εμβαδόν των στεγασμένων αντιπυρικών ζωνών στη Σύμη είναι 206,88 στρέμματα.
Η βλάστηση, αποτελείται από κυπαρίσσια σε μικρή μίξη με τραχεία πεύκη, μεγάλης ηλικίας και θαμνώδη υπόροφο.
Στην Κω
Εκεί βρίσκεται σε εξέλιξη η δημιουργία στεγασμένης αντιπυρικής ζώνης 20 και 20 μέτρων ένθεν και ένθεν του δρόμου που συνδέει τον συνοικισμό Ζιάς, με τον οικισμό Ασφενδιού και από εκεί με την πόλη της Κω (περίπου 1.940μ.).
Το πλάτος επέμβασης δεν είναι σταθερό άλλα διαμορφώνεται ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες (πυκνότητα βλάστησης, κλίση εδαφών κλπ.) σε μικρότερο ή μεγαλύτερο πλάτος στεγασμένης ζώνης. Το συνολικό εμβαδόν της στεγασμένης ζώνης είναι 68,43 στρέμματα και χωροθετείται σε δημόσιες κτηματολογικές μερίδες.
Επίσης πραγματοποιείται η απομάκρυνση 40 δένδρων (κυπαρίσσια και πεύκα). Επιπλέον γίνονται κλαδεύσεις των υγιών δένδρων του ανωρόφου εντός της ζώνης των 68,43 στρέμματα μέχρι το 1/3 του ύψους τους και μέχρι 2,5 μ. από το έδαφος και ολική αφαίρεση του υπορόφου που αποτελείται από πυκνή θαμνώδη βλάστηση.
Επισημαίνεται ότι κατ’ εξαίρεση και εφόσον απαιτηθεί, λόγω παρεμπόδισης διέλευσης τουριστικών λεωφορείων μεγάλου ύψους ή των πυροσβεστικών οχημάτων το κλάδεμα θα γίνει σε ύψος μέχρι 5 μ. από το έδαφος σε μεμονωμένα άτομα.
Σε περίπτωση που τα προϊόντα καθαρισμών, έχουν μεγαλύτερη διάμετρο από 6 εκατοστά, θα διατίθενται στους περιοίκους για καυσόξυλα ή για κάλυψη άλλων αναγκών, που θα προσδιορισθεί κατά την διάθεση της βιομάζας και ανάλογα με την παραγόμενη ποσότητα.
Σε αντίθετη περίπτωση, αυτά θα θρυμματιστούν και θα διασπαρθούν σε όλη την έκταση.