Οι σχέσεις που καθορίζουν τη ζωή μας είναι αυτές που δεν τις έχουμε επιλέξει: η οικογένειά μας, οι γονείς και τα αδέλφια μας. Aπό αυτές τις σχέσεις ζωής εκείνες που, κατά πάσα πιθανότητα, θα μας συνοδεύουν ώσπου να γεράσουμε είναι οι σχέσεις με τ’ αδέλφια μας. Oι αρχαίες τραγωδίες, οι μύθοι και τα παραμύθια είναι γεμάτα από ιστορίες αδελφών που θυσιάζονται ο ένας για τον άλλον ή που καταστρέφουν, σκοτώνουν ο ένας τον άλλον. Aν και στην αληθινή ζωή δεν γίνεται αντιληπτό τέτοιο πάθος, τις αδελφικές σχέσεις, ωστόσο, τις χαρακτηρίζουν -σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό- τα ίδια συναισθήματα: η αγάπη και το μίσος, ή πιο ειδικά η αφοσίωση και η αντιζηλία.
Η ζήλια είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα. Κάθε παιδί που έχει εισπράξει όλη την αγάπη και την προσοχή του περίγυρου του είναι απόλυτος φυσιολικό πως θα την αισθανθεί όταν βλέπει κάποιον και κυρίως τους γονείς του να στρέφουν το ενδιαφέρον τους σε κάποιο άλλο πρόσωπο και ιδιαίτερα αν πρόκειται για κάποιο νέο μέλος της οικογένειας.
Ορισμένα παιδιά δέχονται το καινούργιο μέλος χωρίς ιδιαίτερη ζήλια, για κάποια άλλα όμως, κυρίως όταν πρόκειται για μοναχοπαίδια όπου ο περίγυρος του είναι υπερπροστατευτικός μαζί του είναι πιο δύσκολο το αίσθημα της.
Ακόμη και αν στην αρχή φαίνεται ενθουσιασμένο το παιδί, στην συνεχεία συνειδητοποιεί πόσο αλλάζει η καθημερινότητα του εξαιτίας του μικρού εισβολέα. Το παιδί σας πρέπει να αντιμετωπίσει πολλές αλλαγές στην καθημερινή ζωή του και πάνω από όλα πως τώρα θα σας μοιράζεται με κάποιο άλλο πρόσωπο. Πολλά παιδιά με τον ερχομό του νεογέννητου έχουν το αίσθημα της μη αποδοχής, νιώθουν πως δε τα αγαπάτε πια λόγω της ενασχόλησης σας με το μωρό. Είναι αρκετά δύσκολο για ένα παιδί να κατανοήσει γιατί πρέπει να θηλάζετε το μωρό, να κοιμάστε στο ίδιο δωμάτιο μαζί του, να το φροντίζεται τόσο κ.λπ.
Δώστε του χρόνο να γνωρίσει το αδελφάκι του, να το συνηθίσει και να το αποδεχθεί.
Εξηγήστε του γιατί ένα μικρό πλασματάκι χρειάζεται τόσο πολύ τη φροντίδα μέσα από παραδείγματα με ζωάκια, φυτά και ανθρώπους.
Ασχοληθείτε μαζί του κάνοντας πράγματα τα οποία κάνατε και πριν τη γέννηση του μωρού.
Αποφύγετε τις παρατηρήσεις όταν πλησιάζει το αδελφάκι του.
Περιγράψτε του πως ήταν το ίδιο μωρό.
Αφήστε το να συμμετέχει στη φροντίδα του νεογνού (πάντα υπο επίβλεψη σας) και επιβραβεύστε το σε καάθε σωστή του συμπεριφορά.
Βρείτε χρόνο (όταν κοιμάται το μωρό) να ασχοληθείταιαποκλειστικά με το μεγαλύτερο/α παδί/ια σας.
Δείξτε του πως κατανοείτε τα συναισθήματα του και ότι δεν έχετε πάψει να το αγαπάτε.
Το συναίσθημα της ζήλιας συνήθως παρατηρείται έντονο στην ηλικία των 15 μηνών. Δυναμώνει μεταξύ 3 και 4 ετών, όπου αν κι έχει αποκτήσει αρκετή αυτονομία το παιδί, αισθάνεται ταυτόχρονα την ανάγκη να νιώθει προστατευμένο. Από 5 ετών και μέτα η ζήλια αρχίζει να υποχωρεί, επείδη τα παιδιά ανεξαρτητοποιούνται περισσότερο από τους γονείς και δημιουργούν επαφές με φίλους, δασκάλους κτλ. Αυτό δε σημαίνει ότι από εδώ και πέρα το παιδί δε ζηλεύει, απλά οι σχέσεις εκτός οικογένειας που δημιουργεί το βοηθούν να αντιμετωπίζει τη ζήλια.
Αρνητικές επιπτώσεις στη συμπεριφορά του παιδιού μπορεί να είναι η έντονη προσκόλληση στη μητέρα ή σημάδια παλινδρόμησης π.χ. Βύζαγμα δαχτύλου, μπουσούλισμα, αναζήτησης πιπίλας, να χτυπά το βράφος όταν δεν είστε παρόν ή να κάνει ζημιές στο σπίτι.
Μην κάνετε διακρίσεις μεταξύ των παιδιών σας.
Αν τα συγκρίνετε συνεχώς αισθάνονται δυσάρεστα και δεν αποκλείεται να βιώνουν μια μνησικακία μεταξύ τους, αλλά και προς εσάς. Το κάθε παιδί έχει την δική του προσωπικότητα και αυτό πρέπει να το σεβαστείτε. Όλοι μέσα στην οικογένεια είναι μοναδικοί και σημαντικοί. Ότι προσφέρετε στο ένα παιδί σας να το κάνετε και στο άλλο. Στην αδελφική σχέση, ακόμα και σε μεγάλες ηλικίες, πολλές φορές επικρατεί το αίσθημα της ζήλιας εξαιτίας της συμπεριφοράς των γονέων προς τα παιδιά τους.
Συζητήστε με τα παιδιά σας για τα συναισθήματα τους και μην υπερασπίζεται κάποιο από τα παιδιά σας ένα κλίμα εμπιστοσύνης και σεβασμού ώστε να χτίσετε μια υγιή επικοινωνία. Να παρέμβετε μόνο σε έντονες διαμάχες που γίνονται μεταξύ τους, όπως να απαιτήσετε το τέλος της διαμάχης, να αδιαφορήσετε για το ποιος έχει δίκιο ή άδικο και να συγκεντρωθείτε στο τι πρέπει να γίνει στη συνέχεια.
Μην πάρετε κανενός το μέρος.
Και μην ξεχνάτε πως σε όποια ηλικία και αν βρίσκεται το παιδί σας πάντα θα έχει την ανάγκη της ένδειξης της αγάπης σας και του ενδιαφέροντος σας όσο και αυτονόητο να είναι.
ΠΑΥΛΙΔΗ ΜΑΡΙΑ
Κοινωνική Λειτουργός