Γράφει ο Μανώλης Κασσώτης
Από την αρχή, ένας από τους κύριους σκοπούς των δωδεκανησιακών συλλόγων στην Αμερική υπήρξε η απελευθέρωση της Δωδεκανήσου και η ενσωμάτωσή της στον Εθνικό κορμό.
Ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό και μόνο ιδρύθηκαν η «Δωδεκανησιακή Νεολαία» και το «Εθνικό Δωδεκανησιακό Συμβούλιο» (ΕΔΣΑ). Έτσι μετά από έξι αιώνες σκλαβιάς είδαν, μαζί με τους απανταχού της γης Δωδεκανησίους να πραγματοποιείται ο προαιώνιος πόθος.
Αυτήν την ημέρα δεν ήθελαν να την ξεχάσουν. Έτσι, την ίδια χρονιά που έγινε η επίσημη Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα, το ΕΔΣΑ με τον Παν-Ροδιακό Σύλλογο «ΑΠΟΛΛΩΝ» και με τη συνεργασία των άλλων δωδεκανησιακών συλλόγων εόρτασαν οι Δωδεκανήσιοι της Αμερικής, την πρώτη επέτειο της 31ης Μαρτίου 1947, ημέρα που η Ελλάδα ανάλαβε τη Στρατιωτική Διοίκηση της Δωδεκανήσου, στο Pierre Hotel της Νέας Υόρκης, με κύριο ομιλητή τον πρόεδρο του ΕΔΣΑ Νικόλαο Μαυρή, ο οποίος μετά από λίγο ανάλαβε ως ο πρώτος Πολιτικός Διοικητής της Δωδεκανήσου.
Συγχρόνως με την ίδρυση της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας, το 1950, καθιερώθηκε ο ετήσιος εορτασμός της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα. Την πρώτη χρονιά η Θεία Λειτουργία και δοξολογία έγιναν στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Τριάδας στη Νέα Υόρκη, χοροστατώντας του τότε Αρχιεπισκόπου Βορείου και Νοτίου Αμερικής Μιχαήλ. Παρευρέθηκαν Αμερικανοί πολιτικοί και κυβερνητικοί αξιωματούχοι, Έλληνες διπλωμάτες, οι Κασιώτες εφοπλιστές με τον Μανώλη Κουλουκουντή, πολλοί Δωδεκανήσιοι και άλλοι Ομογενείς.
Ακολούθησε πολιτιστική εκδήλωση στην κοινοτική αίθουσα με ομιλίες για την ιστορική επέτειο. Με τον ίδιο εθνικό ενθουσιασμό συνεχίστηκε ο εορτασμός της ιστορικής επετείου. Ακόμη ζούσαν οι πρωτεργάτες του Δωδεκανησιακού αγώνα. Στα πρώτα χρόνια η εκδήλωση γινόταν στον Καθεδρικό Ναό και αργότερα σε άλλες εκκλησίες στο Manhattan της Νέας Υόρκης. Στο μεταξύ, αρκετοί παλαιοί και νέοι Δωδεκανήσιοι μετανάστες μετακόμισαν στην Αστόρια της Νέας Υόρκης και ο εορτασμός καθιερώθηκε να γίνεται στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Δημητρίου.
Στα 72 χρόνια που πέρασαν, έφυγαν και οι τελευταίοι πρωτεργάτες, ακόμα και τα παιδιά της εποχής, που γεννήθηκαν σκλάβοι και πρόφθασαν να δουν τη μέρα της λευτεριάς, λιγόστεψαν και όσοι έμειναν απολαμβάνουν τα χειμωνιάτικα ηλιοβασιλέματα της ζωής τους και ζουν με τις αναμνήσεις τους. Έχουν όμως προστεθεί δύο καινούργιες γενεές: τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Κάθε χρόνο την ημέρα της επετείου της Ενσωμάτωσης, όλοι αυτοί οι Δωδεκανήσιοι, με τον ίδιο πατριωτικό ενθουσιασμό θα πάνε να γιορτάσουν τη «Μεγάλη αυτή Μέρα». Σήμερα, η γιορτή της Ενσωμάτωσης αποτελεί τον συνδετικό κρίκο και τον πιο ισχυρό δεσμό που υπάρχει μεταξύ των Δωδεκανησίων της Αμερικής. Έτσι και φέτος, την Κυριακή 8 Μαρτίου, οι Δωδεκανήσιοι της Αμερικής γιόρτασαν την 72η επέτειο της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου με τη μητέρα Ελλάδα.
Οι προετοιμασίες για την γιορτή άρχισαν από νωρίς μαζί με δημοσιεύσεις στον Ομογενειακό τύπο. Παράλληλα και από πιο μπροστά, η πολλή δουλειά γινόταν αθόρυβα. Γύρω στα 100 άτομα, από την πρόεδρο μέχρι το πιο μικρό παιδί έπρεπε να προετοιμαστούν και να συντονιστούν για την ημέρα της γιορτής. Η αίθουσα έπρεπε να ετοιμαστεί και να διακοσμηθεί για την περίσταση.
Τα παραδοσιακά φαγητά, γλυκίσματα, αναψυκτικά, καφέδες και όλα τα εφόδια έπρεπε να προετοιμαστούν. Τα χορευτικά συγκροτήματα να φροντίσουν για τις παραδοσιακές τους στολές και να κάμουν τις πρόβες τους. Το ίδιο και όσοι ασχολούνται με την παραδοσιακή μουσική, τα τραγούδια και τις επαγγελίες. Αυτή η προετοιμασία είναι που δένει τους Δωδεκανησίους και τους κάνει να αισθάνονται σαν μια οικογένεια.
Τρεις μέρες πιο μπροστά οι πρόεδροι της Ομοσπονδίας Μαρία Μαραγκού με τη γραμματέα Αδαμαντία Μαρή, μαζί με τους Μανώλη Κασσώτη και Δημοσθένη Τριανταφύλλου επισκέφθηκαν το ομογενειακό ραδιοφωνικό πρόγραμμα Cosmos-FM για να ενημερώσουν την Ομογένεια και να τους μεταδώσουν τον Εθνικό παλμό. Μίλησαν για τη γιορτή, το ιστορικό της επετείου, για τους αγώνες για την Απελευθέρωση των νησιών μας και διάφορα περιστατικά από τα χρόνια της σκλαβιάς.
Την Κυριακή 8 Μαρτίου, άρχισε η εορτή με τη Θεία Λειτουργία και δοξολογία, που τέλεσε ο ιερατικός προϊστάμενος του Αγίου Δημητρίου, αρχιμανδρίτης Νεκτάριος Παπαζαφυρόπουλος και τον ιερέα Νικόλαο Πάρο. Ακολούθησε αρτοκλασία για τους επιζώντας Δωδεκανησίους και εψάλη επιμνημόσυνος δέηση για τους γνωστούς και άγνωστους ήρωες της Δωδεκανησιακής Ελευθερίας. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Πολιτιστικός Ακόλουθος του Ελληνικού Προξενείου Έβελυν Κανελέα, ο πρόεδρος της Κοινότητας Κυριάκος Σιδέρης και γερουσιαστής Μιχάλης Γιάνναρης.
Το πολιτιστικό μέρος του προγράμματος συνεχίστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της Κοινότητας «Πατρίδη», η οποία ήταν ασφυκτικά γεμάτη, από Δωδεκανησίους και άλλους ομογενείς. Το πρόγραμμα παρουσίασε ο Γιάννης Σακέλλης.
Η γιορτή άρχισε με προσευχή από τον αρχιμανδρίτη Νεκτάριο και στη συνέχεια η Έλενα Καμπούρη έψαλε τον Εθνικό Ύμνο της Αμερικής και ο επτάχρονος Μάρκος Παυλάκης έψαλε τον Εθνικό Ύμνο της Ελλάδας. Ακολούθως η πρόεδρος της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας Μαρία Μαραγκού στην ομιλία της αναφέρθηκε στο νόημα της γιορτής.
Στη συνέχεια η Έβελυν Κανελέα μετέφερε τον χαιρετισμό της Ελληνικής πατρίδας. Τον πανηγυρικό της ημέρας εξεφώνισε ο καθηγητής του Connecticut University και πρόεδρος του Παν-Ροδιακού Συλλόγου Ηλίας Τομάζος.
Το πρόγραμμα συνεχίστηκε με απαγγελίες του «Ύμνου της Δωδεκανήσου» από τη Μελίνα Τσιροπούλου και από την Ιωάννα Παυλάκη με δίστιχα του Αντώνη Ζαχαριάδη. Στη συνέχεια χόρεψαν τα χορευτικά της Κάσου, Καλύμνου, Νισύρου, Τήλου, της Καρπαθιακής Ομοσπονδίας, της «Ομόνοιας» Απεριτών Καρπάθου και της Δωδεκανησιακής Νεολαίας. Στην παραδοσιακή ορχήστρα συμμετείχαν οι Νίκος Διάκος (λύρα), Σάββας Περσελής (λύρα), Αναστάσης Σιφονιός (βιολί) και Γιάννης Θέμελης (λαούτο). Ιδιαίτερα εντυπωσιακός και συγκινητικός ήταν ο χορός του «Μηχανικού», που χόρεψε ο Ζαχαρίας Μαραγκός και όταν χόρευε το χορευτικό της «Ομόνοιας», η νεαρά Μαριέλα Νισύριου τραγουδούσε το παραδοσιακό «Στον Άγιο Κωνσταντίνο».
Έτσι με τον εορτασμό της 72ης επετείου της Ενσωμάτωσης, οι Δωδεκανήσιοι της Αμερικής μαζί με τους απανταχού της Γης συμπατριώτες μας απότισαν φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης στη Στρατιά των γνωστών και άγνωστων αγωνιστών της Δωδεκανησιακής Ελευθερίας που με τους ηρωικούς αγώνες και θυσίες τους σ’ όλα τα 637 μαύρα χρόνια δουλείας, κράτησαν άσβεστη τη φλόγα της εθνικής συνείδησης και με το αίμα τους πότισαν αδιάκοπα το δένδρο της λευτεριάς, για να γευθούμε εμείς και οι μέλλουσες γενεές τους μεθυστικούς καρπούς του θείου δώρου της ελευθερίας.
